HALEP’TEN KULU’YA ÇELİKAN AŞİRETİ
H. Dursun GÜMÜŞOĞLU
ÖZ
Anadolu, yüzyıllar boyunca çeşitli halk topluluklarını bünyesinde barındırmıştır. Özellikle konar-göçer halklar bu coğrafyada farklı tarihlerde yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Burada hüküm süren Osmanlı Devleti’nin iskân politikası, farklı toplulukların göç ve yerleşim durumlarında etkili olmuştur. Tanzimat sonrasında uygulanmaya başlanan Vilayet Nizamnamesi ile Halep bölgesinde yaşayan topluluklar da yer değiştirir ve bunların bir kısmı önce günümüzde İslâhiye olarak bilinen bölgeye gelir. Ardından da Anadolu’nun farklı noktalarına dağılır. Konya’nın Kulu ilçesi de bu bölgelerden biridir. Bu makalede Çelikan Aşireti’nin kökleri incelendikten sonra göçler ve iskân politikasının etkisiyle yer değiştirme süreçleri ele alınacaktır. Makalenin giriş bölümünde konuyla ilgili genel bilgiler verildikten sonra söz konusu aşiretin kökeni, göç hareketleri ve Hisar Köyü’ne yerleşim süreci değerlendirilmiştir.
GİRİŞ
Anadolu milattan önce başlayan gerek ticaret yolları nedeniyle gerekse istilalar sonucunda birçok farklı kültürü bünyesinde barındırmış ve tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış bir coğrafyadır. Türklerin başta Çin olmak üzere, Hint, Fars ve Arap kültürleriyle tanışması ile bu yeni tanıştıkları toplulukların
dilleri ve kültürleri ile karşılıklı etkileşimleri olduğu bilinmektedir. Diğer konargöçer topluluklar gibi Türklerin de başlıca meselesi ve o dönemki toplumun da genel olarak geçim kaynağı hayvancılık olduğu için, yeni otlak alanları arayışı en önemli sorun olmuştur.
Selçuklu ve Osmanlı Devletleri döneminde şehir ve kasabalarda yerleşik düzende insanlar olduğu gibi, konar-göçer durumda olan topluluklar da vardır. Hatta konar-göçer topluluklar Osmanlı Devleti’nde toplumu oluşturan asli unsurlardandır. Bu unsurlar önemli sayıdaki insan ve hayvan sayısıyla devlet içinde her zaman dikkat çeken bir konumda olmuşlardır. Konar-göçerlerin esas meşgaleleri hayvan beslemek olmakla beraber, sınırlı orandaki ziraî faaliyetler yanında sahip oldukları develer sayesinde taşımacılık sektöründe de rol oynamaktaydılar (Doğan, 2019: IV).
